Pożyteczne zwierzęta wokół nas

blisko natury

Bzzz ... Lata osa koło nosa. Bzz ... lata mucha koło brzucha

 Latem dostrzegamy znacznie więcej owadów i innych przedstawicieli fauny wokół nas. Niezależnie od tego czy jesteśmy zadowoleni z ich obecności czy wolelibyśmy z nimi nie sąsiadować, wszystkie zwierzęta pełnią jakąś funkcję w przyrodzie. 

Jedne produkują, inne sprzątają, a jeszcze kolejne przenoszą pyłek z jednej rośliny na inną i w ten sposób zapylają kwiat czyli sprawiają, że pojawi się tam owoc. Dla człowieka zwłaszcza niektóre gatunki są szczególnie pożyteczne.

 Dżdżownica - użyźnia glebę, co umożliwia rozwój roślin, tworzy naturalny nawóz. Przemieszczając się pod ziemią dżdżownica połyka glebę wraz ze znajdującymi się w niej cząstkami roślin, a następnie trawi ją i wydala. Odchody dżdżownic w postaci charakterystycznych grudek można dostrzec na powierzchni ziemi. Zawierają one substancje mineralne i organiczne, przez co ziemia staje się żyźniejsza, a rośliny lepiej na niej rosną. Ponadto dżdżownice przemieszczając się pod ziemią robią tunele, którymi do korzeni roślin dociera świeże powietrze i woda.

Nazwa "dżdżownica" pochodzi od słowa "dżdży" czyli pada deszcz. Zaraz po deszczu, a nawet w jego trakcie, możemy dostrzec na powierzchni ziemi i chodników dżdżownice, które uciekły z zalewanych wodą tuneli.


Jeszcze jedno - nie mylmy dżdżownicy z gąsienicą. Dżdżownice żyją w ziemi, a gąsienice są larwami np. motyli.

Pszczoła - mówi się, że gdy pszczoły wyginą ludzie nie będą mieli co jeść. O co chodzi?

Otóż te małe pracowite owady, zbierając pyłek kwiatowy, czyli pokarm dla siebie, zapylają kwiat, dzięki czemu roślina wyda owoce. Wśród 300 głównych gatunków roślin uprawnych świata około 84% stanowią rośliny zapylane przez owady, głównie pszczoły i trzmiele. W Polsce najważniejszymi roślinami zapylanymi przez pszczoły są: rzepak, rośliny sadownicze jak jabłonie, grusze, wiśnie oraz krzewy owocowe. Owady te odgrywają także ważną rolę w uprawie niektórych warzyw, a także w produkcji nasion kwiatów, ziół i roślin warzywniczych. Jeśli pszczoły nie przylecą, wówczas plon jest wielokrotnie niższy i znacznie gorszej jakości.

Jak pszczoła zapyla kwiat? W słoneczny dzień, kwiaty rozchylają płatki oczekując na przylot zapylaczy. Większość kwiatów posiada zarówno męskie jak i żeńskie organy rozrodcze, więc wystarczy, że pszczoła "pokręci" się trochę wewnątrz kwiatu i go zapyli przenosząc pyłek z pręcików, czyli męskich organów rozrodczych na słupek kwiatowy, który jest żeńskim organem, umieszczonym w środku kwiatu. Na dnie kwiatu osadzone są miodniki produkujące nektar, słodki płyn, będący obok pyłku pokarmem zwierząt zapylających kwiaty.

Rzadziej spotykane są kwiaty jednopłciowe zawierające wyłącznie słupki lub tylko pręciki. Wówczas owad zapylający musi przenieść, na swoich nóżkach, pyłek z kwiatu męskiego na kwiat żeński, znajdujący się albo na tej samej roślinie, albo na całkiem innej.

Nie bez znaczenia są pozostałe efekty pracy pszczół jak miód czy wosk. Któż nie lubi słodkiego miodku.

 Biedronki należą do dużej rodziny chrząszczy, a najpopularniejsza w Polce jest siedmiokropka. Ten drobny owad ma znaczenie w regulowaniu szkodników w uprawach zarówno roślin ozdobnych jak i użytkowych. Żywi się bowiem mszycami i innymi pasożytami, które niszczą liście i kwiaty roślin. Larwa biedronki w okresie 3 - 4 tygodni potrafi zjeść nawet 600 mszyc, a dorosła biedronka do 50 dziennie. Posiadanie tych owadów w ogrodzie pomaga w ekologiczny sposób pozbyć się szkodników z upraw.

Mrówki to kolejne pracowite owady, bardzo rozpowszechnione na całym świecie. Z punktu widzenia człowieka są pożyteczne, gdyż zjadają szczątki zwierząt i roślin, w ten sposób oczyszczają teren na którym funkcjonują. Żywią się także larwami gatunków szkodliwych, zwłaszcza w lasach, chroniąc w ten sposób drzewostan.

Dokąd tupta nocą jeż? - na żer, gdyż głównym składnikiem jego diety są robaki, ślimaki i owady, choć nie pogardzi też jajami czy owocami. Jeże nie są częstymi gośćmi naszych ogrodów, ale zwykle żyją blisko człowieka - w parkach, zagajnikach czy lasach. W ciągu dnia odpoczywają ukryte pod liśćmi czy gałązkami, nocą zaś wychodzą w poszukiwaniu pożywienia. Na zimę przechodzą w stan hibernacji. Ukryte, w wyścielonej mchem i trawą, norce zasypiają w październiku i budzą się w okolicy kwietnia. Aby przetrwać tak długi czas, bez uzupełniania energii, ich procesy życiowe zwalniają, temperatura ciała z 36 oC obniża się do około 1 oC, a serce bije 9 razy wolniej.

 Kret jest kojarzony głównie z pojawiającymi się kopcami ziemi na przydomowych trawnikach, co nie jest bynajmniej pożądanym efektem bytności tego małego ssaka. Jaka jest więc pożyteczna funkcja kreta? Otóż kret żywi się larwami owadów czy drobnymi kręgowcami żyjącymi w ziemi, które to z kolei atakują nasze uprawy. Dziennie kret potrafi zjeść tyle ile waży połowa jego masy ciała, a energii potrzebuje naprawdę dużo. W ciągu godziny może wykopać do 15 m korytarzy żerowiskowych. Kret kopie płytkie korytarze letnie i głębokie zimowe. Podczas kopania korytarza, gdy zwiększająca się za kretem masa ziemi zaczyna na niego napierać, kret odwraca się i zaczyna ją wypychać do góry przednimi odnóżami. W czasie wypychania przemieszcza ziemię ważącą 20 razy więcej niż on sam.

Dzięcioł - bywa nazywany lekarzem drzew, gdyż oczyszcza obszary leśne przed inwazją szkodników. Zamieszkuje zarówno lasy, jak również parki czy skwery miejskie, gdzie rosną stare drzewa, w których może budować dziuple i zakładać gniazda. Zazwyczaj żywi się larwami owadów ukrytymi pod korą drzew, ale nie pogardzi także jajami, pisklętami innych gatunków ptaków czy nawet padliną. Pełni więc funkcje ochronne dla drzew, a także oczyszcza teren z resztek zwierzęcych.

 

Żaby zielone są bardzo pożyteczne w regulowaniu populacji owadów, często szkodników pól uprawnych i lasów.

 Salamandra plamista - poluje na owady, nagie ślimaki, małe gryzonie i gady. Jest uznawana za najładniejszego polskiego płaza. Jej ciało jest czarne i błyszczące, pokryte żółtymi lub pomarańczowymi plamami, które mają zawsze oryginalny układ. Z boku głowy zwierzę ma gruczoły wydzielające jad. Jest on niegroźny dla człowieka, ale może podrażniać np. oczy, dlatego zwierzęcia nie należy dotykać. Salamandry żyją najczęściej w wilgotnych lasach, blisko wody, choć można je spotkać także w przydomowych ogrodach.

 A co ze zwierzętami hodowlanymi? Te w szczególny sposób są wykorzystywane przez człowieka, z uwagi na swoje cechy np. kury dają jajka, krowa mleko, a owce wełnę.

 

W naturze nic się nie marnuje. Wszystko co wyrasta czy się rodzi ma cel swojego istnienia, a najważniejszym celem każdego gatunku jest rozmnażać się i objąć swoim zasięgiem jak największy obszar. Człowiek będąc częścią natury powinien korzystać z niej w sposób umożliwiający naturalną regenerację. Nie eksploatować przyrody w sposób nadmierny i nieodpowiedzialny, gdyż zachwiany system może runąć albo będzie potrzebował wielu lat powrotu do równowagi. Większość procesów reguluje się samodzielnie, wystarczy nie przeszkadzać przyrodzie przyspieszając zbiory i maksymalizując zyski. Czasem mniej znaczy lepiej.